"ادرار کردن مسری" ممکن است ریشه‌های عمیقی در تکامل داشته باشد؛ مطالعه‌ای روی شامپانزه‌ها این موضوع را پیشنهاد می‌دهد
۲۵ ژانویه ۲۰۲۵،
منبع: Live Science
نویسنده: الیویا فراری
شامپانزه‌ها تمایل دارند زمانی ادرار کنند که سایر اعضای گروهشان نیز این کار را انجام می‌دهند؛ پدیده‌ای که دانشمندان آن را «ادرار کردن مسری» نامیده‌اند.
با توجه به اینکه انسان‌ها نیز اغلب به‌صورت گروهی به سرویس بهداشتی می‌روند و شامپانزه‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده ما هستند، محققان بر این باورند که این رفتار اجتماعی ممکن است به اجداد مشترک ما بازگردد.
شینیا یاماموتو، پژوهشگر حیات‌وحش در دانشگاه کیوتو، در ایمیلی به وب‌سایت Live Science گفت:
«در انسان‌ها می‌دانیم که تصمیم به ادرار کردن می‌تواند تحت تأثیر زمینه‌های اجتماعی قرار گیرد و باعث شود که افراد به‌صورت هم‌زمان با دیگران ادرار کنند. این هم‌زمانی ممکن است به تقویت پیوندهای اجتماعی کمک کند. مطالعه ما بر روی شامپانزه‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها نیز شباهت‌هایی در این پدیده دارند و این احتمالاً نشان‌دهنده منشأ عمیق تکاملی "ادرار کردن مسری" است.»
این تیم پژوهشی تصمیم گرفت این رفتار را بررسی کند پس از آنکه متوجه شدند گروهی از شامپانزه‌ها در یک باغ‌وحش معمولاً در یک زمان ادرار می‌کنند. آن‌ها گمان کردند که این رفتار ممکن است مشابه «خمیازه کشیدن مسری» باشد که پیش‌تر در سایر پستانداران از جمله گرگ‌ها و نخستی‌سانان دیده شده است.
در این مطالعه که نتایج آن در ۲۰ ژانویه در مجله Current Biology منتشر شد، پژوهشگران ۲۰ شامپانزه را به مدت بیش از ۶۰۰ ساعت در پناهگاه کوماموتو در ژاپن تحت نظر گرفتند.
آن‌ها دریافتند که وقتی یک شامپانزه ادرار می‌کند، احتمال اینکه سایر شامپانزه‌های گروه نیز به‌سرعت ادرار کنند، افزایش می‌یابد. پژوهشگران تعداد موارد ادرار کردن در فاصله زمانی ۶۰ ثانیه را ثبت و این داده‌ها را با شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای تصادفی مقایسه کردند. نتایج نشان داد این رفتار در حضور فیزیکی نزدیک شامپانزه‌ها به یکدیگر بیشتر رخ می‌دهد؛ یعنی شامپانزه‌هایی که یکی از هم‌گروهی‌های خود را در نزدیکی در حال ادرار می‌دیدند، بیشتر احتمال داشت که به آن‌ها بپیوندند.
رتبه اجتماعی نیز بر این رفتار تأثیر داشت: شامپانزه‌هایی که در رتبه‌های پایین‌تر سلسله‌مراتب اجتماعی قرار داشتند، بیشتر تمایل داشتند که هنگام ادرار دیگران، خود نیز ادرار کنند. اما نزدیکی اجتماعی (اندازه‌گیری‌شده با زمان سپری‌شده در کنار یکدیگر یا فعالیت‌هایی مانند نظافت همدیگر) هیچ تأثیری بر این پدیده نداشت. این موضوع برخلاف «خمیازه کشیدن مسری» است که در میان جفت‌های اجتماعی نزدیک بیشتر رخ می‌دهد.
پژوهشگران گفتند که ادرار کردن مسری ممکن است نقش مهمی در انسجام اجتماعی، هماهنگی یا تقویت روابط گروهی داشته باشد.
اِنا اونیشی، یکی دیگر از نویسندگان این مطالعه، گفت:
«این رفتار می‌تواند برای تشویق "همسان‌سازی حالات" (State-Matching) وجود داشته باشد؛ وضعیتی که در آن شامپانزه‌ها با قرار گرفتن در شرایط مشابه، انسجام گروه را تقویت می‌کنند. همچنین ممکن است این رفتار پیوندهای اجتماعی را مستحکم کند.»
احتمال دیگر این است که ادرار کردن چندین شامپانزه در یک مکان می‌تواند شکارچیان را گیج کند یا مانع از ردیابی گروه شود، زیرا بوی ادرار در یک نقطه متمرکز می‌شود و پراکندگی بوها کاهش می‌یابد.
هرچند تاکنون مطالعه مشابهی روی شامپانزه‌های وحشی انجام نشده است، اما برخی پژوهشگران رفتارهای مشابهی را در جمعیت‌های وحشی مشاهده کرده‌اند. پژوهشگران همچنین کنجکاوند بدانند آیا گونه‌های دیگر نیز چنین رفتار مسری‌ای نشان می‌دهند یا خیر.
اونیشی در پایان گفت:
«ما انسان‌ها نیز حتی در فعالیت‌های روزمره تحت تأثیر حضور دیگران قرار می‌گیریم. برای مثال، رفتارهایی مانند خمیازه کشیدن، راه رفتن، ضربه زدن ریتمیک و حتی تغییر اندازه مردمک چشم در میان انسان‌ها و شامپانزه‌ها مسری است.»
مطالعه ادرار کردن مسری می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا رفتار اجداد مشترک انسان‌ها و شامپانزه‌ها و منشأ این آداب اجتماعی در انسان‌ها را بهتر درک کنند.
ترجمه مجله علمی کازمولوژی
0 نظرات